Η συνάντησή μου με τον συγγραφέα Γιάννη Κιουρτσάκη έγινε πριν λίγες μέρες στην περιοχή του Παγκρατίου, σ’ έναν δύσβατο στενό δρόμο που σου θυμίζει κάτι από παλιά Αθήνα. Βρεθήκαμε για να μιλήσουμε για το βιβλίο του «Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη το οποίο πραγματεύεται το θέμα της οικονομικής και της πνευματικής κρίσης που ταλανίζει την Ελλάδα και την Ευρώπη την τελευταία πενταετία.
Ο κ. Κιουρτσάκης σπούδασε Νομικά στο Παρίσι την τετραετία 1959-1963. Αργότερα γύρισε στην Ελλάδα για να κάνει τη στρατιωτική του θητεία και αργότερα επέστρεψε στη Γαλλία και ασχολήθηκε με τον λαϊκό πολιτισμό και την παράδοσή του. Γιατί επέστρεψε όμως στην Ελλάδα; «Οι ξένοι δεν είναι ανοιχτόκαρδοι και φιλόξενοι σαν τους Έλληνες. Εδώ βιώνουμε κρίση και συνεχίζουμε να είμαστε πρόσχαροι. Η Ελλάδα έχει άλλη παράδοση και κουλτούρα από τους Ευρωπαίους».
Πόσο επηρεάζει όμως η οικονομική κρίση τις ανθρώπινες σχέσεις; Ισχυρίζεται πως όταν υπάρχουν τα χρήματα στη μέση καταστρέφονται γάμοι ετών και μακροχρόνιες φιλίες. Ο ίδιος γράφει γιατί είχε μια εσωτερική ανάγκη που είχε από νεαρή ηλικία. «Ό,τι συμβαίνει θες να το διατυπώσεις γιατί είναι κάτι που δεν αφορά μόνο εσένα, αφορά και τους αναγνώστες.» Μοναχικό επάγγελμα όμως η συγγραφή. «Η μοναξιά γίνεται μια μορφή αλληλεγγύης στον άλλο. Είναι χαρά μου να διαβάζει κάποιος αυτά που έχω γράψει και να έρχονται σε επαφή μαζί μου και να συζητάμε. Οι αναγνώστες βγάζουν νοήματα που ο ίδιος δεν τα είχα φανταστεί ποτέ».
Έχουμε αποκοπεί από τη λαϊκή παράδοση εξαιτίας της δυτικής κουλτούρας την οποία κληθήκαμε να υιοθετήσουμε. Ο βαθύτερος εαυτός μας όμως βρίσκεται στις παραδόσεις και τη γλώσσα μας.
Το Γυρεύοντας στην εξορία την πατρίδα σου έχει τη μορφή ημερολογίου. «Τα περισσότερα βιβλία που έχω γράψει έχουν αυτή τη μορφή. Το τελευταίο είναι μια προσωπική κατάθεση και ο αναγνώστης παρατηρεί την εσωτερική ανέλιξη του συγγραφέα ο οποίος ρίχνει μια ματιά στον τόπο του ενώ δε βρίσκεται σε αυτόν. Παρατηρεί τη νεότητα του λαϊκού πολιτισμού που παραμένει ακμαίος και ζωντανός αν και δε βρίσκεται στην Ελλάδα. Τέλος, παρατηρεί τη ζωντάνια που έχουν εκ φύσεως οι Έλληνες και την αναγέννησή τους μέσα από τα συντρίμια τους».
Ο κ. Κιουρτσάκης αναδεικνύει αυτή την πλευρά του ελληνικού λαού γιατί όπως ισχυρίζεται «έχουμε αποκοπεί από τη λαϊκή παράδοση εξαιτίας της δυτικής κουλτούρας την οποία κληθήκαμε να υιοθετήσουμε. Ο βαθύτερος εαυτός μας όμως βρίσκεται στις παραδόσεις και τη γλώσσα μας. Η γλώσσα κουβαλά ολόκληρους πολιτισμούς, έχει μέσα της το αίσθημα του παγανισμού» εννοώντας πως η γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισμός που υπάρχει προτού οι άνθρωποι μάθουν να ζουν πολιτισμένα.
Και τώρα τι κάνουμε; Πως βλέπει άραγε ο κ. Κιουρτσάκης τις τελευταίες εξελίξεις στην πατρίδα του; «Η τωρινή κυβέρνηση είναι ένα προϊόν της κρίσης. Ένα αριστερό κόμμα δημιούργησε κυβέρνηση με ένα άλλο που είναι σκληροπυρηνικό για να εναντιωθούν στον οικονομισμό. Ο κόσμος είναι χαμένος και κυριαρχεί μέσα του ένας μεγάλος φόβος. Βέβαια, δεν έχει ψευδαισθήσεις πλέον. Ήθελε να ανακτήσει την αξιοπρέπειά και στράφηκε προς αυτή την κατεύθυνση καθώς ρόλο έπαιξε και το συναισθηματικά φορτισμένο κλίμα που επικρατούσε προεκλογικά».